Baba - dede mesleği olan, Ailelerin geçim kaynağı mutfak masrafı, çocuklarının geleceği, kızların çeyizi, çocukların düğün masrafı vs…
Bir yıllık ailesine, ihtiyaçlarını karşılama umudu ile ekip biçtiği tütünün, yeni yasayla satışı yasak, Ama ekebilirsin deniliyor..
Çiftçiye ‘ürününü ek’, ben alacam garantisi veren bir kurum var mı? Yok.
O zaman ne olacak?
Ektiğini yine eskisi gibi kaçak yollarla satmak zorunda kalacak.
Eskiden tütünün satışı için dağlarda, patika yollardan, katır ve at sırtında tütünü olmayan köylere götürürlerdi. O köye giderken de korkarak, kontrollü bir şekilde hareket ederlerdi. Köye gitmeden birilerinin aracılığıyla gidecekleri güzergahta ne var ne yok diye sorup soruştururlardı. Emniyetli bir eve misafir olurlardı ki, hem satışta hem de güvenlikte yardımcı olsunlar diye. Tütününü borç harç satarlar ve yine dağ yolarından evlerine dönerlerdi. Bu sefer daha evlerine dönmeden bir başka köye giderlerdi. Bu tütün satışı yolculuğunu herhangi bir binek hayvanına sahip olmayan çiftçilerin bazıları ise sırtında taşırlarmış. Çünkü emekleri, onların ekmeğiydi.
Yıllar öncesine baktığımızda,
Köylerde anlatırlardı, kolcular yani o dönemin güvenlik görevlileri, kaçak tütününü yakalamak için atların sırtında köyleri dolaşarak, insanların cebinde içtiği tütün tabakasını alıp, ceza keserlermiş ve evlerin dört bir yanında arama yaparlarmış.
Yine köylerde anlatırlardı; insanlar tarlada çalışırken tütün tabakasını tarlanın kenarında toplanan taş yığınların arasına şaklarlarmış. Aniden kolcular tarafından yapılacak arama baskınlarında tedbir almak için. Çalışma arasında mola verdiğinde de gider tabakasını alır sigarasını sarar tekrar tabakayı aynı yere saklarmış. Evlerde de içecek tütünü samanlıkta ya da evin dışında muhafaza ederlermiş. Şehir merkezine veya ilçeye binek hayvanlarını alır alış-verişe, buğday ve başka hasatını yaptığı ekinini satışa götürdüğünde tabakasını buğday çuvalında, hayvan palanında veya heybesine saklarlardı. Kolluk güvenlikçilerinin korkusuyla fırsat buldukça gizli gizli sigarasını sarar içerlerdi.
Hani bir şey geri geldiğinde EFSANE GERİ DÖNDÜ deriz ya..
İşte böyle; biz de yıllar öncesine geri döndük!
Hamit KİRAZ - 13.07.2021
