İş Adamı Ozan Dedekan Boztepe'nin Ağzından' Malatya'da Ekonomik Kriz ve Depremin İzleri'

İş Adamı Ozan Dedekan Boztepe'nin Ağzından "Ekonomik Kriz ve Depremin İzleri” Esnafın Çaresiz Çığlığı"

Genç iş adamı Ozan Dedekan Boztepe, Malatya'da yaşanan ekonomik kriz ve depremin izlerini gözler önüne seriyor. Gazeteci Kayhan İNCEOĞLU'nun sorularıyla ortaya çıkan detaylı analiz, esnafın güncel sıkıntılarını ve siyasilerden beklentilerini yansıtıyor.

Ekonomik krizle boğuşan Türkiye'nin ticari hayatını nasıl etkilediği, Ozan Dedekan Boztepe'nin bakış açısıyla netleşiyor. Devletin destek yerine kredi oranlarını arttırması, esnafların taleplerini karşılamaktan uzak kalıyor.

Bu durum, esnafların müşteri kaybı yaşamasına ve sıkıntılarının artmasına neden oluyor. Ayrıca, deprem bölgesi olmanın ekonomik etkileriyle birleşince, durum daha da zorlaşıyor.

Deprem bölgesi esnaflarının yaşadığı sıkıntılar vergisel boyutta da kendini gösteriyor. Devletin vergi politikaları esnafları daha da zorlarken, çalışanların sigortası ve iş yeri sahiplerinin Bağkur ödemeleri gibi maliyetler de artıyor.

Boztepe'nin vurguladığı bir diğer nokta da döviz kurlarının etkisi. Ürünlerin dolar bazında gelmesi, fiyatların hızla yükselmesine neden oluyor. Bu da müşterilere fiyat vermekte zorlanmaya ve ticaretin verimsizleşmesine yol açıyor.

Son olarak, siyasilerin depremzedelerin ve esnafların sesi olması gerektiği vurgulanıyor. Malatya'nın vekillerinden beklenti, bu sıkıntıları mecliste daha yüksek sesle dile getirmeleri.

Ozan Dedekan Boztepe'nin anlatımıyla, ekonomik kriz ve depremin esnafa yansımaları net bir şekilde ortaya konuyor. Bu durumun çözümü için siyasilerin daha fazla duyarlılık göstermesi ve somut adımlar atması gerekliliği vurgulanıyor.

"Malatya'da Ekonomik Kriz ve Depremin İzleri: Gazeteci Kayhan İnceoğlu'nun yönelttiği sorularla, Esnafın Güncel Sıkıntıları ve Siyasilerden Beklentileri İş Adamı Ozan Dedekan BOZTEPE'nin Ağzından Detaylı Bir Analiz!" Malatya Derin Haber” Sordu Genç İş Adamı Ozan Dedekan BOZTEPE cevapladı.

Kayhan İNCEOĞLU: Öncelikle biliyorsunuz ülkede ciddi anlamda bir ekonomik krizin olduğu süreci yaşıyoruz. Bu ekonomik süreç ticari hayatı nasıl etkiliyor? Bir ticaret insanı olarak, bir iş adamı olarak bu ekonomik kriz konusunda ileriye dönük ticareti nasıl görüyorsunuz?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Öncelikle sizin de bildiğiniz gibi şu an çok büyük bir ekonomik krizin içindeyiz. Bu krizde devletimizin bize destek vermesi gerekiyor. Esnaflar olarak taleplerimizden bir tanesi de budur. Devletimizin bize yardımcı olması gerekirken tam aksine kredi kartı taksitlerini düşürüp, kredi oranlarını yükseltti. Zaten faizler ortada.

İnsanlar gelip bizden alışveriş yapamıyorlar. Şimdi bir buzdolabı fiyatı ortalama 35 bin lira. Bir televizyon olmuş ortalama 30 bin lira. Bir oturma grubu 60-70 bin lira bandınla ilerliyor. Fiyatlar bu durumdayken asgari ücretli birisi bir oturma grubunu nasıl alacak? Kredi kartına taksit yapılamıyor. Kredi kartı sınırlı. Bankalar şimdi limit de açmıyor.

Müşteriler kredi çekseler, kredi oranları yüksek, nasıl ödeyecekler? Devletin bu konuda taksitleri arttırması lazım. Kredi oranlarını düzenlemesi lazım ve bu fiyatları da bir şekilde baskılamaları lazım. Yoksa aksi takdirde biz esnaflar olarak özellikle deprem bölgesinin esnafları olarak daha da sıkıntıya maruz kalacağız.

Kayhan İNCEOĞLU: Yani şu andaki sıkıntı diğer bu da ayrı bir faktör. Yani deprem bölgesi olmasının da ekonomik anlamda ayrı bir faktörü var.

Ozan Dedekan BOZTEPE: Tabii deprem bölgesinin esnafları olarak Malatya'da sayımız azaldı. Malatya'nın nüfusu düştü. Nüfus düşünce bizim müşteri potansiyelimiz de doğal olarak azaldı. Şu an Malatya'da yaşayan vatandaşların zaten evleri yok. Konteynerde kalıyorlar. Çadırda kalıyorlar. Kendi hayatlarını devam ettirmekte zorlanırlarken nasıl evlerine eşya alacaklar?

Devletimizin bir şekilde bunu çözmesi lazım. Özellikle deprem bölgelerinde bu duruma bir şekilde el atılmasının gerekli olduğunu düşünüyorum. KOSGEB depremden sonra deprem kredisi vereceğini açıkladı ama biz kendimiz için söyleyelim hala deprem kredisinden yararlanamadık hala beklemedeyiz.

Şu an KOSGEB'den veya başka bir kuruluştan bir yardım alamıyoruz. Dış ülkelerden gelen yardım paralarından da bizim payımıza bir şey düşmedi. Esnafta para kalmadı. Var olan kredi faizi oranlarından ve bankaların kredi oranlarını azaltmasından dolayı kredi çekemiyoruz. Bu oranlarda kredi çekilse dahi esnafın bu parayı çevirmesi çok zor.

Kayhan İNCEOĞLU: Deprem bölgesi esnafları için vergisel boyutta uygulanan politikayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Devletimizin şu an da vergi ile ilgili herhangi bir kolaylık sağladığı yok. Ki sürekli denetimler de oluyor. Vergi ile ilgili esnafları da sıkıyorlar. Zaten biz zordayız. Bir de devlet tarafından sıkılıyoruz. Şimdi böyle olunca da ticaretimizde de verimli olamıyoruz.

Kayhan İNCEOĞLU: Hem çalışanların sigortası, İş yeri sahiplerinin BAĞKUR ödemeleri konusunda herhangi bir iyileştirme var mı?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Bu konularda da hiçbir iyileştirme veya destek yoktur. Hepsi de bizlere birer maliyet. Şimdi bir işçi çalıştırıyorsun onun maaşı sigortası yemesi içmesi hepsinin sana bir geri dönüşü oluyor, maliyet oluyor. Dükkan kiraları çok yüksek zaten. Şu an da Paşaköşkü'nde yaklaşık 40 bin liraya 45 bin liraya depremden önce kiraya verilen yerler şu an 300 bin lira, 400 bin lira bandında kiralar isteniyor.

Malatya'nın yaşam alanlarından ziyade çarşısı depremde daha fazla hasar aldı. İnönü caddemiz gitti. Niyazi Mısri caddemiz gitti. Emeksizimiz gitti. Kışlamız gitti. Sıtmapınarımız gitti. Bostanbaşı, Fahri Kayahan gibi yeni yerleşim yerlerimiz de hasar almış durumda. Bir tek sağlam kalan yaşam alanı Paşaköşkü ve Tecde'dir.

Malatya'nın yeni çarşısı buralar olmuş durumda. Sadece bu bölgeler kalınca da kiralar 10'la çarpıldı, 15'le çarpıldı, 20'le çarpıldı. Yeniden bir düzen kurmaya çalışan esnaflar bu kiraların altından kalkamıyor. Yani şimdi şöyle düşünelim. Depremden önce 40 bin lira olan yerler 400 bin lira oldu. Tamam. Esnaf orayı mecburen tutacak. 400 bin lira kiralık yeri tutacak. Ama nasıl ödeyecek? Devletimiz esnafımıza bir kira desteği sunmalı.

Ben kendi firmam adına söyleyeyim ben devletten bir destek alamadım. Bana kira, hibe ve kredi desteği sunmadı. Yıllardır hizmet ettiğimiz müşterilerimiz depremden dolayı başka şehirlere yerleştiler. Bundan dolayı müşteri potansiyelimiz daraldı. Bu faktörlerin tamamı bize olumsuz olarak yansımaktadır. Yani şu an da Malatya'da birilerinin bir ses olması gerektiğini düşünüyorum.

Kayhan İNCEOĞLU: Müşterileriniz ödemelerde sıkıntı yaratmaya başladı mı? Yani düzenli olarak ödemelerini yapabiliyor mu?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Aylık taksitle alışveriş yapan müşterilerimiz ister istemez taksitlerini geciktirebiliyorlar. Bununla beraber ihtiyaçlarını almakta zorlanıyorlar. Şimdi ev giderleri yüksek, çocuk varsa çocuğun giderleri var. Marketler zaten aşırı pahalı, ateş pahası. Bir kilo etin fiyatı olmuş 600-700 lira, insanlar ete hasret. Bir emekli, çamaşır ve bulaşık deterjanları gibi alınması gereken şeyleri alsa bile, normal yaşantısına devam etmek için kendine kıyafet alacak, gidip bir yerde oturayım bir çay içeyim diyebilecek parası kalmıyor. Yani emeklisi de zorda, asgari ücretlisi de zorda.

Kayhan İNCEOĞLU: Sizin satışını yaptığınız ürünleriniz de Dolar bazında geliyor diye biliyorum. Dolar kurunun durumunu nasıl yorumluyorsunuz?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Evet tabii, biz ülke olarak zaten çoğu sektörde dışarıya bağlıyız. Biz beyaz eşya, mobilya ve halı mağazasıyız. Buradaki elektronik ürünlerin, beyaz eşyaların çoğunun ham maddesi dışarıdan gelmektedir. Çoğu parça dışarıdan geldiği için doların yükselmesi de ürün fiyatlarını etkiliyor.

Size şöyle bir örnek vereyim. 2018 yılında sattığımız bir buzdolabının fiyatı 4500 lira iken 2024 yılında aynı buzdolabının satış fiyatı 50 bin liraları bulmaktadır. 6 yıl gibi kısa bir sürede bu kadar fiyat artışının olmasının sebebi döviz kurundaki yükseliş, işçi maliyetlerindeki artış ve iş yeri giderlerinin artmasıdır. Bu fiyat artışları bizim elimizde olan bir şey değil, bir hafta içinde %20-25 zam geldiği oluyor. Müşteri bir hafta önce gelmiş, ürüne bakmış, demiş ki ben maaşı alınca geleceğim. Yahu maaş günü gelene kadar ürüne zam geliyor. Müşterilere fiyat verirken, utanır olduk.

Kayhan İNCEOĞLU: Fiyat değişimlerinin yoğunluğu ne durumdadır? Fiyatlar günlük olarak mı değişiyor?

Ozan Dedekan BOZTEPE: Eskiden bizlere 3 aylık listeler gelirdi. 3 ayda bir fiyat zamlanırdı. Gelen zamlar da ortalama %5 civarı olurdu. Şu anda bizlere artık liste gelmiyor. Çünkü ürünlere sürekli zam geliyor. Liste bizim elimize ulaşana kadar çoktan o ürüne zam gelmiş oluyor. Ay içinde birkaç defa fiyat güncellemesi yapmak zorunda kalıyoruz.

Kayhan İNCEOĞLU: Peki bu siyasilerin özellikle Malatya'daki depremlerde esnafı için nasıl bir çalışma yapması lazım? Yani sizin onların sıkıntılarınızın çözümü noktasında eksik kaldığını görüyoruz zaten. Siyasilere bir çağrınız var mıı?

Ozan BOZTEPE: Evet, Malatya'mızın vekillerinden bizim beklentimiz mecliste sesimizi biraz daha duyurmaları. Sadece esnaf olarak değil Malatya'da yaşayan vatandaşlar olarak bizim sesimizi bir yerlerde birilerinin duyurması gerekli.

OZAN BOZTEPE KİMDİR?

30 Mart 1996'da Malatya'nın Yeşilyurt ilçesinde doğdum. İlk, ortaokul ve lise öğrenimimi Malatya'da tamamladıktan sonra üniversite eğitimime başlamadan önce İngiltere-Londra'da dil eğitimi aldım.

2021 yılında İstanbul Beykent Üniversitesi İnşaat Mühendisliği bölümünden mezun oldum. 2022 yılında İstanbul Üniversitesi AUZEF Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde ikinci lisans eğitimime başladım. 2021 yılından beri uzun yıllardır faaliyet gösteren aile işletmelerimizde (Onlar a.ş. ve Radyo Malatya) Yönetim Kurulu Üyeliği görevini sürdürmekteyim.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) ve TEMA Vakfı'na üyeliğim bulunmaktadır.