Malatya Heyetinden Barsauma Manastırı ve Nemrut Dağında İnceleme

         Pütürge Kaymakamı Özgü Özen ile Malatya İl Kültür ve Turizm Vekili Ali Cengiz, ilçe sınırları içerisinde bulunan Barsuama Manastırı ile bu ilçenin Tepehan Mahallesi (beldesi) üzerinden ulaşılan Nemrut Dağında incelemelerde bulundu.

           Eserlerin 6 Şubat depremleri ile ardından yaşanan artçı sarsıntılardan hasar görmemesi Malatya turizmi adına olumlu bulundu. 

         Özen ile Cengiz önce Pütürge’nin Uzuntaş (Peraş) köyünde bulunan Barsauma Manastırı kalıntıları ile çevresini gezdikten sonra Nemrut Dağına hareket ettiler. Nemrut Dağının Malatya tarafında (doğu terası yönü) bulunan, Kültür ve Turizm Bakanlığına ait Karşılama Merkezinde yapılan incelemede hasar bulunmadığı gözlendi. 

         Nemrut Dağı zirvesindeki eserlerin de iyi durumda olduğu, arkeolojik alanın ziyarete açık olduğu görüldü. Nemrut Dağındaki eserlerin durumuna ilişkin daha önce yapılan bakanlık incelemesinde olumlu görüş bildirilmişti. 

          Bu eserlerden Nemrut Dağı dünya çapında tanınırlığa sahip, yöreye düzenlenen turların “görülmezse olmaz” diye listesine mutlaka eklediği mekan. Malatya’da ilk turizm faaliyetleri seksenli yıllarda ilk Nemrut Dağı başlamıştı. Uzun yıllar Malatya’ya akın eden turistlerin tamamına yakınının geliş sebebi Nemrut Dağı ziyaretiydi. Son yıllarda Malatya yerli turların  ilgi odağı olurken, bu gruplar genellikle Eski Malatya ve Arslantepe ziyaretiyle yetiniyor, bazen Yeşilyurt’a uğruyordu. 

         6 Kasım 2023 tarihinde yaşanan büyük depremler bölgede birçok tarihi eserin yıkımına yol açtı. Malatya’da bulunan tarihi eserler bu yıkımdan belirli ölçülerde olumsuz etkilendi. Merkezdeki Yeni Cami yıkılırken, Eski Malatya Ulu Cami ile Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı hasar aldı; merkezdeki çarşılar (Şire Pazarı, Bakırcılar Çarşısı başta olmak üzere) birkaç dükkan haricinde tamamen yıkıldı. Çırmıhtı (eski Yeşilyurt ilçe merkezi) ile Gündüzbey’de bulunan tescilli evler ağır hasar görmüştü. 
Merkez Sinema Caddesinde bulunan Beş Konaklar’daki tarihi evler ile Etnografya Müzesi de hasar gören yerler arasında. 

Az Bilinen Etkileyici Mekân: Barsauma Manastırı 

            Dilbersan Kalesi adıyla da bilinen Barsauma (veya Barşauma) Manastırı hakkında tarihi bilgiler sınırlı, alanda herhangi bir arkeolojik araştırma yürütülmüş değil. Tepehan-Nemrut yolu üzerinde Uzuntaş köyüne döndükten sonra yaklaşık bir saat yürümeyle erişilebilen, dağların zirvesindeki manastır kalıntıları çevresiyle ziyaretçilerini büyülüyor. 

           Nemrut Dağının olduğu alanı içerisine alan Kommagene bölgesinde Orta Çağ’da Hıristiyanlık için özel bir önem arz ettiği bilinen Barsauma (veya Barşauma) Manastırı 11 ve 13. yüzyılda belli aralıklarla Süryani Ortodoks Patrikliğinin merkeziydi. Süryani Patriği Michael 1199’da vefatına dek burada yaşamış ve çalışmış. 

          Manastırın, Arsemia’da bulunan tapınağın taşları sökülerek yapıldığını ileri süren kaynaklar olsa da incelemeler bunun doğru olmadığını ortaya koydu.